Dag 18. Aankomst in Genua
Vandaag werden we wakker op zee, ergens tussen Sicilië en Genua. De veerboot vertrok gisteren mooi op tijd, maar vandaag vonden we de aankomst lang duren. In de miezerregen gingen we aan boord, in de regen gingen we ook weer van boord. Gelukkig was de zee heel kalm en scheen de zon overdag een paar uur. De faciliteiten aan boord waren prima. Dat was een meevaller omdat verschillende mensen ons hadden verteld dat er niet eens een restaurant aan boord was. Een mooie boot, maar het personeel deed bepaald kortaf.

De aankomst in Genua was nogal onoverzichtelijk, maar via een loopbrug kwamen we toch in een soort stationsgebouw en na enig wachten verscheen er een taxi. Die bracht ons in vijf minuten en voor €20 naar ons hotel. De taxitarieven zijn hier hoog, dat wisten we al.
Voor wie Grand Hotel Europa van Pfijffer heeft gelezen: we arriveerden op de veerboot La Superba in Genua en verblijven in Hotel Europa. Het ‘grand’ moeten we er een beetje bij denken.
Verder geen vermeldingswaardige feiten. Morgen rondkijken in Genua.
Dag 17. Afscheid van Palermo
Vandaag geen uitgebreid verslag omdat we uitgechecked zijn uit ons hotel en geen internet meer hebben.
O, toch een hoekje in ons hotel gevonden waar we nog een uurtje wachten tot we naar de boot lopen. Het is weer een druilerige dag zonder zon. We hebben nog een stadswandeling gemaakt, maar eigenlijk is het een beetje wachten op het vertrek.
Gisteravond gingen we naar een concert in een kerk, de Petite Messe Solennelle van Rossini. Het bleek een complete heilige mis te zijn met alle gebeden en handelingen die daar bij horen. De muziek was redelijk, al herkenden we de Petite Messe amper, maar dat kan aan onze uitvoering op cd liggen (een uitvoering met veel vaart door Reibert de Leeuw).



Straks gaan we naar onze veerboot, die ik deze ochtend al een keer heb gefotografeerd. We vertrekken om elf uur vanavond en komen volgens plan 19,5 uur later aan in Genua, iets na 18.00 uur.
Dag 16. Kerken en een museum in Palermo
Zondag is bij uitstek de dag voor museumbezoek. Het is onze laatste kans, want morgen zijn alle musea gesloten. Dat is blijkbaar een wereldwijde gewoonte. Het weer nodigt ook uit tot museumbezoek, want het dreigt steeds te gaan regenen. Gelukkig zijn we steeds op tijd ergens binnen.
Er is een soort koppelverkoop van toegangskaartjes voor kerken. Als je een toegangsbewijs van de vorige kerk kunt laten zien dan krijg je vaak korting. Het zou handiger zijn een soort passepartout te hebben. Maar we genieten er niet minder om.


In het Palazzo Abatellis is een prachtig museum gevestigd met bijna uitsluitend religieuse kunst. De meeste werken zijn afkomstig uit kloosters en kerken in Palermo. Hier hangt de kunst hopelijk veiliger dan in de kerken, want het schilderij op de bovenste foto is een kopie van een in 1969 gestolen werk van Caravaggio. In 2015 heeft men een kopie op de plaats gehangen van het wereldberoemde originele schilderij uit 1609.

Het lijkt soms of er in elke straat wel een paleis of een kerk staat, maar er zijn toch ook heel wat smalle straatjes met alleen huizen. Dit is ook Palermo zoals we het ons voorstellen, alleen moeten we de brandende hitte er zelf bij denken. Een flinke ploeg werklieden zou hier nog vele jaren aan de slag kunnen om alle historische gebouwen in de oude luister te herstellen. We beseffen weer eens des te meer wat een opgepoetst land Nederland is.

Morgen hebben we nog een hele dag in Palermo voordat we ‘s-avonds om elf uur naar Genua varen.
Dag 15. Druilerig weer in Palermo
De dag begon al direct met een malse regen waar Henk thuis blij mee zou zijn voor de tuin. Hier is regen voor ons minder welkom. Gelukkig hielden we het redelijk droog onder onze mini-parapluutjes en werd het grotendeels droog. Maar de zon laat het vandaag afweten.
Gelukkig biedt Palermo veel kerken, musea en paleizen, waar de toeristen dan ook in groten getale op af stroomden. In de kerken werden we het meest geboeid door de decoraties.

De Normandiërs zijn hier lang voor ons op bezoek geweest. In 1072 veroverden zij de stad, waarna de Arabische en Normandische stijlen in gebouwen met elkaar verweven raakten. Het Palazzo dei Normanni en een aantal kerken getuigen daarvan.

Dat we niet alleen van de (bouw)kunst genieten zal zonder foto’s ook wel geloofwaardig zijn, maar ik wil toch twee gerechten tonen. Het eerste is een soort Italiaanse bamihap, ofwel de arancine. Dat is een gerecht van rijst met een vulling van vlees, kaas en/of groenten, daarna door paneermeel gerold en gefrituurd. Je ziet ze hier overal en vandaag zijn we er voor het eerst voor gezwicht. Ze waren nog lekker en voedzaam ook.

Dat nonnen lekker kunnen koken wisten we al via mijn tante Yvonne. Bij haar kloosterjubileum hadden we ooit een heerlijk diner met als nagerecht de toen nog onbekende chipolatapudding. Die hebben we daarna nog vaak gegeten (maar is nu weer verdwenen uit ons gezichtsveld), maar nooit meer zo lekker als bij zuster kokkin.
In het klooster van Santa Catarina in Palermo worden traditionele zoetigheden bereid. De minni di virgini vonden we er bijzonder wulps uit zien voor kloostergebakjes. We hebben niet van de mini-maagden geproefd, maar ze zagen er wel aanlokkelijk uit.

Morgen zetten we onze ontdekkingstocht in Palermo voort. Het lijkt weer regenachtig te worden.
Dag 14. Aankomst in Palermo
Vandaag zijn we aangekomen in de hoofdstad van Sicilië. Het is ook onze laatste verblijfplaats op dit eiland. Het was een mooie treinreis van krap twee uur van Agrigento in het zuiden, dwars door het binnenland naar Palermo in het noorden. Het binnenland heeft een prachtig, heel afwisselend landschap. Jammer genoeg worden foto’s vanuit een rijdende trein zelden de moeite waard, dus die zal ik hier maar niet vertonen.
In Palermo wachtte ons een verrassing: ons hotel had een fout gemaakt met de reservering, waardoor we er niet terecht konden. We zijn ondergebracht in een vervangend hotel met minder grandeur, maar uitstekend van kwaliteit (Hotel Quintocanto). Het is ook een stuk rustiger en nog centraler gelegen. Ik heb wel even een panoramafoto gemaakt van het schitterende uitzicht vanaf het dakterras van ons oorspronkelijke hotel Ambasciatori.

Vanmiddag hebben we een kort rondje door de stad gemaakt. Het is hier behoorlijk toeristisch en Palermo is een grote stad. Het was vandaag heerlijk flaneerweer, dus daar hebben we gebruik van gemaakt. ‘s-Avonds is het meestal net te koel om buiten te eten, maar met een vest aan doen we toch net alsof het dan nog lekker weer is.



Morgen gaan we de stad eens wat beter bekijken. Ik zal alvast maar waarschuwen dat er weer een paar oude kerken op het programma staan.
Dag 13. Een rustdag in Agrigento
Na de lange wandeling van gisteren en al het gewandel van de afgelopen dagen, waren we (in elk geval mijn voeten) wel toe aan een rustige dag. Er valt nog best het een en ander te zien in Agrigento, maar dat is allemaal vrij dicht bij elkaar.
In de kerk Santa Maria dei Greci liepen we over een glazen vloer, zodat we de oude fundamenten konden zien. Die dateren uit de zesde eeuw voor Christus en droegen een Griekse tempel. Op de muren waren nog een paar fresco’s te bewonderen.

Een wandeling langs een mooie boulevard leverde nog een mooi uitzicht op op de Valei van de Tempels. Je kunt de tempels zien, tussen de stad en de zee.

In het monasterio Santo Spirito (ofwel het klooster van de heilige geest) is een mooi, niet te groot museum gevestigd. In de kleine kloostertuin staan mooie vruchtbomen. Ook was het een rustige plek om te lezen, maar in de schaduw werd het toch wat te koud. De zon is heet, de schaduw is fris.



Al een paar dagen wil ik iets schrijven over het ontbijt in onze Italiaanse hotels. Als je goed kijkt dan vind je wel een gewoon broodje, een plakje kaas en wat jam. Maar opvallend is de overdaad aan zoete zaken: croissants gevuld met héél véél jam, chocolade of vla, cakes en vruchtentaarten. Op straat vind je makkelijk allerlei zoete spijzen, zoals natuurlijk op elke hoek een ijszaak en heel veel zoete koek. Meestal ziet het er niet eens heel verleidelijk uit. Lekkere broodjes met hartig beleg zie je veel minder, terwijl best veel mensen tussen de middag een broodje eten. Gelukkig vinden we altijd wel een lekkere salade of een crêpe gevuld met geroosterde groente.
Sowieso houden ze hier van stevige porties, zodat we ‘s-avonds meestal alleen een hoofdgerecht nemen en een kopje koffie. Overdag drinken we Americano (ongeveer onze hoeveelheid lekkere koffie, dus niet zo’n bodempje koffie…). ‘S Avonds na het eten is een caffe wel lekker (een piepkleine espresso), maar ik heb inmiddels de espresso lungo ontdekt, naar onze maatstaf een gewone espresso.
Morgen nemen we de trein naar Palermo, alweer onze laatste bestemming op Sicilië.
Dag 12. Parco Valle dei Templi
De Valle dei Templi, ofwel de Vallei van de Tempels, bij Agrigento is een brede strook van een paar kilometer lang met verschillende Griekse tempels. Beter gezegd: overblijfselen van Griekse tempels. Toch is de Concordiatempel volgens onze gids de best bewaarde Griekse tempel na het Pantheon in Athene.
Deze dag is perfect voor een bezoek aan de Valle dei Templi: prachtig weer, af en toe een wolk en niet al te warm, nog niet te druk met toeristen, mooi ochtendlicht bij onze start.

Het bronzen beeld op de voorgrond is niet oud, al lijkt dat misschien wel zo. Het stelt Icarus voor en dateert uit 2011, dus zo’n 2500 jaar jonger dan de tempel.

De Herculestempel dateert uit de 6de eeuw voor Christus en is daarmee de oudste Dorische tempel in dit gebied.
De Vallei van de Tempels is niet alleen een belangrijk archeologisch gebied (natuurlijk staat het op de UNESCO werelderfgoedlijst), het is ook een prachtige omgeving. Het gebied zelf biedt prachtige natuur, maar ook het uitzicht naar de zee en naar de stad Agrigento is heel bijzonder. Ook de Giardino della Kolymbethra is heel mooi (dat schrijf ik ook omdat we daar 6 euro extra moesten betalen voor een bezoek). Deze tuin wordt al sinds de oudheid beschouwd als een paradijsje, met citrusbomen en vele andere planten.




Hoewel dat volgens de parkwachter niet mogelijk was, wilden wij toch graag lopend terug naar Agrigento. Heen waren we met de bus gegaan, die er ongeveer tien minuten over deed. In de Giardino ontdekten we een openstaand hek aan de kant van de stad. Op mijn handige app Pocket Earth had ik al stippellijntjes gezien.
Na een warme wandeling van meer dan anderhalf uur door een prachtig gebied arriveerden we weer in Agrigento. Ontsnapt door de achterdeur! Halverwege namen we even een verkeerde afslag, kwamen op particulier terrein met een doodlopende weg en razende honden. Twee redenen dus om hals over kop rechtsomkeer te maken. (Dom, dom! Weer mijn hondenpieper in het hotel gelaten…).
In Agrigento moesten we nog een oneindige trap op klimmen, want de vallei ligt aanzienlijk lager dan de stad. Om drie uur hadden we pas lunch met heerlijke hartige crêpes en een biertje.
Dag 11. Van Siracuse naar Agrigento
De treinreis van Siracuse naar Agrigento is een hele onderneming. We dachten de trein van half elf te nemen (eerder kan niet), maar die start met een stukje route met de trein naar Rome. En daar mag je niet zomaar in zonder reservering. De Treinreiswinkel had voor ons een reis uitgestippeld met vertrek om 14.06 uur vanuit Siracuse en aankomst in Agrigento om 19.47 uur. Dat zagen wij niet echt zitten. Dus… hebben we de bus gepakt. Met de bus van 9 uur en een overstap in Catania waren we om 14.30 uur op onze bestemming.
We zagen de Etna weer voorbij komen, ook nu weer met veel wolken er om heen. Het landschap is verder heel vriendelijk, met veel sinaasappelplantages.
De rest van de middag hebben we wat rondgewandeld in Agrigento. De echte reden waarom we hier zijn is de Vallei van de Tempels. Die komt morgen aan de beurt.



Dag 10. Chiuso il lunedi.
Waarom zijn toch wereldwijd de musea op maandag gesloten, chiuso il lunedi? Vandaag stonden we voor gesloten deuren bij de kerk waar we een echte Garavaggio wilden bewonderen. Ook andere musea waren gesloten. Omdat het prachtig, zomers weer was vandaag, was het geen straf om nog eens door de straten van Ortigia, het oude deel van Siracuse te dwalen.


Het was ook prima weer om heerlijk in de zon of in de schaduw een boek te lezen en de voorbijgangers te bekijken. Er trekken ontelbare scholieren voorbij, jongens bij de jongens, meisjes bij de meisjes. Groepen (oudere) toeristen trekken achter gidsen aan. We hebben ook al groepen aziatische toeristen waargenomen. Vroeger onderscheidden die zich ook door hun manische fotografeergedrag, maar dat is met de smart phones inmiddels overal gemeengoed. Iedereen loopt voortdurend met een telefoontje op een stok zichzelf te fotograferen en filmen met wijzigende achtergrond. Heb je geen selfie gemaakt, dan ben je daar niet geweest.

Hoewel het absoluut niet origineel is, blijf ik het aantrekkelijk vinden oude, vervallen straatjes en gevels te bekijken en te fotograferen. In Nederland is alles strak in de verf gezet of afgebroken. Waar vind je bij ons nog een vervallen gebouw? Hier zie je nog hele doorleefde muren. In de loop van de tijd zijn er leidingen opgespijkerd en gaten in geschoten. Je kunt er een hele geschiedenis bij fantaseren.

Morgen gaan we verder naar Agrigento.
Da 9. Een dag vol archeologie
De Grieken hebben met zo’n miljoen mensen in het zuidoosten van Sicilië gewoond en heel wat restanten van bouwwerken nagelaten. Het Teatro Greco dateert uit de eerste helft van de vijfde eeuw voor Christus en wordt nog steeds gebruikt. Er konden maximaal 16000 mensen in, tegenwoordig minder omdat een deel onbruikbaar is.
Bij het theater in de buurt is een hoge grot waar je in kunt lopen en die een bijzondere akoestiek heeft. Bijna iedereen maakt er vreemde geluiden, zingt of fluit. Caravaggio was hier ook en hij noemde deze grot het ‘oor van Dionysus’, een Griekse tiran.

In het archeologische museum van Siracuse kun je duizenden brokstukjes van de oudheid bewonderen. Gelukkig zijn er ook grotere brokken en zijn er heel war scherven met monnikengeduld in elkaar gepast tot vaasjes, vazen en beeldjes en beelden.



We hebben deze museumdag natuurlijk een beetje aangekleed met gezellig terrasbezoek en Italiaans ijs. Dat levert behalve rust voor mijn zere voeten en lekkernijen, ook een studie op van de Italianen.
Het is een open deur, maar ze voldoen toch wel heel erg vaak aan het stereotype beeld dat wij van hen hebben: zeer aanwezig, veel praten (sommigen lijken nooit adem te hoeven halen) en veel aandacht voor het uiterlijk. Vrouwen hebben lang haar, gelakte nagels, opvallende kleding en zijn dus zeer aanwezig. Mannen hebben een baard, of zijn minstens een week vergeten zich te scheren, hebben een zonnebril, zoenen elkaar net zoveel als de vrouwen en zijn heel bewust nonchalant. Vooral in het trendy café-restaurant waar wij even op adem kwamen, zagen we ze in groepjes. Leuk om naar te kijken. Een hele dag alleen maar de oudheid wordt anders een beetje eentonig…